Gemide Role Talimleri

 

SOLAS’a göre düzenlenmiş ve zorunlu kılınmış role talimleri belirli periyotlarda, uygun zamanda gerçek anlamda bir acil durum varmış gibi yapılacaktır. Tüm gemi personelinin role talimlerine katılması sağlanmalıdır. Personel dağıtılmış olan role kartları ve devamlı güncel tutulan role cetvelindeki görevlerini bilmek zorundadır. Gemi Kaptanı tarafından verilen alarm veya anons sonrasında toplanma mahallinde can yelekleri ile birlikte toplanılmalı ve acil durumun niteliğine göre hareket edilmelidir. Role talimleri ve gemi eğitimlerine ait ayrıntılar idare tarafından tespit edilen jurnale kaydedilecektir. 

Bir role toplanması, talimi veya eğitimi tayin edilen zamanda tam olarak yapılmamışsa yapılan toplanma, talim veya eğitim kapsamı ve koşulları jurnale ve ekte sunulan formlara kaydedilecektir. Can kurtarmasından sorumlu kişi can kurtarma aracı mürettebatının lisesine sahip olacak ve kendi kumandası altındaki mürettebatın görevlerini de bilmelidir. Genel acil durum alarm sistemi her hafta denenecektir.(SOLAS III-20*)

Denizcilik mesleğinin tehlikelerini aşmak için her denizcinin bu tehlikelere karşı eğitimli olması gerekir. Denizde hayatta kalmanın ana unsurlarının bir tanesi de eğitimdir. Role talimleri gerçek bir acil durum varmış gibi yapılması gerekir. Can yeleklerinin doğru olarak giyilmesini, yangın söndürücüsünün kullanılması filikanın mayna edilmesi ve can salının şişirilmesi personele kendi hayatlarının kurtulması için gerçek deneyimler kazandıracaktır. Eğer role taliminde donanımın kullanılmasına imkan yoksa, takip edilecek işlemler anlatılmalıdır.

Mürettebattan her kişi ayda en az bir defa gemiyi terk ve bir defa yangın talimine iştirak edecektir. Eğer bir ay evvel yapılan gemiyi terk ve yangın talimine mürettebatın % 25 den fazlası iştirak etmemişse, geminin bulunduğu limanı terk ettikten sonra 24 saat içinde mürettebat ile talimler yapılacaktır. ( SOLAS III-19* ). Her ay yapılan role talimlerinde yapılan talimlere uygun eğitim verilecektir. Yapılan aylık kontroller haftalık kontrolleri, 3 aylık kontrollerde aylık kontrolleri içerecek şekilde yapılacaktır. 

Ay içinde yapılan role talimlerine herhangi bir sebeple katılamamış personele (idari izin, hafta sonu izni veya role talimlerinin vardiya süresince yapılamamış olması ) en kısa sürede eksik olan role talimi yapılacak veya bilgilendirme eğitimi verilecektir.*

YANGINDA

Çıkan bir yangınla iyi ve kusursuz mücadele edebilmek için, başta üst düzey amirleri olmak üzere gemi adamlarının gemiyi çok iyi tanımaları büyük bir avantaj sağlar. Geminin çeşitli yerleştirme planlarını ve donanımlarını planlara bakarak anlamak ve bu yerleri önceden görmek tesis, donanımları ve devreleri takip etmek yangınla mücadelede büyük önem taşır. Yangını ilk gören gemi adamı ‘Yangın Var’, ‘Yangın Var’ diye bir çok kez bağırır. Yangında zaman kaybetmemenin çok önemli olduğunu tüm gemi personeli unutmamalıdır. Gemi seyir halinde ise köprü üstüne, seyir halinde değil ise nöbetçi güverte zabitine mümkünse yangının yerini ve özelliklerini de rapor eder. 

Kaptan tarafından verilen alarm yada anons ile birlikte personel toplanma mahallinde toplanır. Yangın mahalline ,yangının boyutu ve cinsine göre bir söndürme senaryosu hazırlanarak yangınla mücadele ekibi organize edilir. Bu organizasyon da yangının çıktığı yeri, yangının cinsini duman ve gaz durumunu, sıcaklığı, bitişik yerlere sıçrayıp sıçramadığını, yanan maddelerin ne olduğunu, yangın söndürmek için neyin kullanılacağını, yangınla mücadele eden olup olmadığını, acil ekipten kimlerin yangına gireceğini ve yangını söndürmek için ne tür söndürücüler kullanılacağı saptanır. 

Ekipteki personelden yangına girecek olan personellerin yangın giysilerini giyilmelerini ve suni solunum cihazını takmalarından sonra ekip amiri elbiselerinin iyi giyildiğini, suni solunum cihazının kusursuz takıldığını, can halatlarının takılı olduğu ve hava tüplerinde yeterli havanın olup olmadığı kontrol edilmelidir. Yangına giren personelin saati ve dışarı çıkması gereken saat not edilir. Yangına müdahale sırasında uygunsa VHF yada can halatını tutan kişi ile solunum cihazını giyen kişi arasında aşağıdaki haberleşme kodları kullanılmalıdır.

Yangın role talimlerinde tüm personel ve teçhizatlar gerçek bir yangına müdahale ediliyormuş gibi organize ve çabuk bir şekilde yapılmalıdır. Emergency yangın pompası yangın role talimlerinde çalıştırılmalı ve en ez 2 adet yangın hortumu donatıldıktan sonra kapasite kontrolü yapılmalıdır. Yangının söndürülmesi için  havalandırma, yangın ve su geçirmez kaportaların kapatılması gerektiği ve yangın söndürme teknikleri hakkında da eğitim verilir. Yangın söndürme ekipmanlarının kullanımı anlatılmalı ve muhakkak uygulamada kullanılmalıdır.

Her yangın talimi aşağıdakini içermelidir;

• Görevlerin tarifi ve toplanma istasyonlarında toplanma.
• Sistemin çalışmaya uygunluğunu görmek için en az iki su jetiyle çalışan yangın pompası devreye alınır.
• Yangın elbiseleri ve diğer kişisel kurtarma donanımlarının kontrolü.
• İlgili haberleşme ekipmanlarının kontrolü.
• Su geçirmez kapıların, yangın kapılarının ve yangın damperlerinin çalışmasının kontrolü.
• Geminin sırasıyla terki için gerekli donanımının kontrolü yapılmalıdır.(SOLAS III-19*)
• Kurallara göre yangın talimleri bir ay aralıklar ile yapılma zorunluluğu vardır.

ACİL DURUM EKİBİ VE KURULMASI

Gemilerde yangınlarla mücadele için acil durum müdahale ekipleri kurulur. Bu ekipler az sayıda fakat birbiri ile uyumlu ve eğitimli kişilerden oluşur. Ekipte doğrudan yangına girecek 2 kişi, dışarıda onlara yardım edecek 2 kişi ve birde acil müdahale ekip amiri bulunur. Makine dairesinde olan bir acil durum için gemi baş mühendisi, diğer yerler için 2. zabit ekip amiri ve ekiplerin kurulması ile sorumlu kişilerdir. 

Ekip için personelden 4 er seçilir. Bu seçim yapılırken;

• Makine ekibi için makine tayfasından, diğer yerler için güverte tayfasından
• Yapı olarak güçlü
• Disiplinli
• Kapalı yer korkusu olmayan
• Daha önce acil durum ekibinde görev almış
• Alanını iyi tanıyan ve
• Sözleşme süresinin bitimine uzun zaman olan personelin seçimine dikkat edilir.

KAPALI MAHALDEN KURTARMA

Toplanma mahallinde toplanan personeldeki kurtarma ekipleri derhal gerekli hazırlıkları tamamlar. (Kapalı mahaldeki gaz ve oksijen miktarı ölçülür, gerekirse nefes alma cihazı giyilir. Kazazedeyi vermek için donanım hazırlanır, sedye ve sağlık malzemesi, seyyar vb. ) Ekip amiri kontrolünde ve diğer ekibin hazır bulunduğu mahalde kurtarma çalışmaları yürütülür. Aranacak mahallin özellikleri ve kayıp kişinin olabileceği tahmini yerleri kurtarma amacıyla kapalı mahalle giren personelle tarif edilecektir. Kapalı mahalle giren personelle bağlantı kesilmeyecek ve kollanacaktır. Durumun muhteviyatı dolayısıyla diğer kurtarma ekibi de kurtarma operasyonuna katılabilir. 

Kapalı mahalle giren personelle bağlantı kesilmeyecek ve kollanacaktır. Durumun muhteviyatı dolayısıyla diğer kurtarma ekibi de kurtarma operasyonuna katılabilir. Mahalde yangın olması durumunda ise 6. Bölümde Yangına mücadele başlığı altında verildiği gibi ve yangın teçhizatları kullanılarak yapılmalıdır. Kapalı mahalden adam kurtarma talimi 6 ayda bir yapılır 

KARAYA OTURMA

Geminin karaya oturmasındaki etkenler insani ve teknik etkilerdir. Genel olarak üzerinde yol olan bir gemi baş taraftan, sürüklenen gemi ise vasattan karaya oturur. 

Karaya oturmada geminin sacı yırtılabilir, kırılma tehlikesi de yüksektir. Bunun sonucu olarak gemi su alacak ve yakıt tanklarının da zarar görmesi durumunda çevre kirliliğine sebebiyet verecektir.

Olası bir tehlikede durumun kavranması ve tedbirlerin alınması yapılacak role çalışmalarıyla mümkün olacaktır. Personelin role cetvelinde ve role kartlarındaki görevleri itibariyle yapılacak işlemler ise:

• Makineye haber ver ve makineleri stop et.
• Kaptana haber ver ve genel alarmı çal. Dahili anons sistemi ile personele olayı duyur.
• Uygun işaret ve fenerleri kullan.
• Ses işaretini ver ve güverte aydınlatmalarını yak.
• Su geçirmez kaportaları kapattır.
• Bütün sintine ve tank iskandillerini al ve kaydet. 
• Düzenli aralıklarla iskandilleri alarak Sintinelerin dolup dolmadığı ve gemiye su girişinin olup olmadığını kontrol et.
• Gemi etrafının iskandilleri alınır.
• Dip yapısı, ve geminin karaya gidiş şeklini tespit et.
• Gemi yardımcı ve ana makinesinin kullanıma imkan olup olmadığı tespit edilmelidir.
• Geminin karaya oturmadan önceki ve sonraki draftları ile gel-git şartlarına göre bölgesel bilgileri takip et.
• Geminin yüzmesi için gerekli olan draftları ve geminin yüzmesi için gerekli balast tahliyesini hesapla.
• Deniz kirliliğini önlemek için gerekli önlemleri al. Kirlilik yapan tank sağlam tanklara transfer edilmelidir 

Karaya oturma role talimi 1 yılda bir yapılmalıdır. Çatışmayı önleme Tüzüğüne göre gece ve gündüz işaretler çekilir.

ACİL DÜMEN

 

Gemimizde dümene kumanda eden 2’şer adet elektrik motorlu hidrolik tulumba bulunmaktadır. Bu mevcut dümenlerin acil durumlarda elle kontrol edilmesi gerekmektedir.

Dümen donanımını uzaktan kontrol sistemlerinin ve dümen donanımları güç birimlerinin değiştirilme işlemlerini şematik olarak gösteren basit çalıştırma talimatı köprü üstünde ve dümen dairesinde devamlı olarak bulundurulacaktır.

Dümen donanımı kullanımı ve bakımı ile ilgili tüm gemi zabitleri geminin dümen sisteminin çalıştırılmasını ve bir sistemden diğerine geçiş yöntemlerini bilecektir. ( SOLAS V-19-2* )

Haftalık dümen kontroller ve denemeler aşağıdakileri içerecektir.(SOLAS V-19-2*)

• Ana dümen donanımı.
• Yardımcı dümen donanımı.
• Dümen donanımı uzaktan kontrol sistemi.
• Köprü üstündeki dümen tutma sistemleri.
• Acil durum güç kaynağı.
• Dümen yelpazesinin gerçek durumu ile dümen açısı göstergelerinin karşılaştırılması.
• Dümen donanımı uzaktan kontrol sisteminin güç devresi arıza alarmları.
• Dümen donanımı güç kaynağı arıza alarmları.
• Otomatik ayırıcı düzenlemeler ve diğer otomatik donanımlar.
• Dümen donanımının öngörülen kapasitesine göre dümen yelpazesinin tam hareketi.
• Dümen donanımı ve bağlantılarının göz ile muayenesi.
• Köprü üstü ile dümen dairesi arasındaki haberleşme sisteminin çalıştırılması.

Haftalık kontrollere ilave olarak Acil durum dümen kumanda yöntemlerini uygulama alışkanlığı sağlanması için en az 3 ayda bir Acil dümen talimi yapılmalıdır. Bu talimler dümen dairesinden doğrudan kontrollü, köprü üstü ile haberleşmeyi ve uygulana bilirse değişik güç kaynaklarının çalıştırılmasını da içerecektir. ( SOLAS V-19-2*)

Acil dümen kullanımı 3 ayda bir yapılacaktır.

ACİL KALKIŞ

Acil kalkış, acil müdahale gerektiren bir operasyonda gemimizin görevlendirilmesi ve en hızlı şekilde olay mevkisine ulaşması için limandan en kısa zamanda avara olabilmesidir.

• Acil kalkış için kalkma emri kaptana iletilir. 
• Kaptan tarafından makine hazırlanması emri verilir. İşletmeye de bu konu hakkında bilgi verilir.
• Personele kalkış emri duyurulur.
• Köprü üstü seyre hazır hale getirilir.
• Operasyon hakkında genel bilgi toplanır.Yapılacak müdahaleye göre hazırlıklar başlar. 
• Makinenin hazır olmasıyla, personel görev yerlerine geçerek kalkış için gerekli manevralar yapılarak avara olunur ve olay mevkisine doğru hareket edilir.
• Köprü üstü seyre hazır hale getirilir.
• Operasyon hakkında genel bilgi toplanır.Yapılacak müdahaleye göre hazırlıklar başlar. 
• Makinenin hazır olmasıyla, personel görev yerlerine geçerek kalkış için gerekli manevralar yapılarak avara olunur ve olay mevkisine doğru hareket edilir.

Acil kalkış talimleri 1 yılda bir yapılır. 

SU ALMA

Gemide oluşabilecek patlama, çatışma, kırılma veya delinme gibi durumlarda, gemi omurgasındaki hasardan sızan suların oluşturduğu büyük bir tehlikedir. Alınacak önlem ve tedbirlerin önceden planlandığı şekilde ivedilikle yapılması önemlidir. 

Su alma talimleri 1 yılda bir yapılır.

Personelin role cetvelinde ve role kartlarındaki görevleri itibariyle yapacakları işlemler ise:

• Genel alarm çalınmalı ve dahili anons sistemi ile personel durum hakkında bilgilendirir.
• Su geçirmez kapılar ve kaportalar kapatılır. 
• İskandiller alınarak kaydedilir ve zaman aralıklarıyla iskandiller alınmalıdır.
• Sintine ve seyyar pompalar sayesinde su dışarı basılmalıdır.
• Yaranın durumuna göre payandacılar tarafından yara yamanmalıdır. 
• Geminin dengesinde oluşabilecek bozukluğun giderilmesi ve yaranın su seviyesinden yukarı çıkartabilmek için balast operasyonu yapılmalıdır. 
• Yakıt sızıntısı olması durunda ise 7.7 Yakıt sızıntısı konusunda anlatıldığı üzere gerekli müdahaleler yapılmalıdır.

YAKIT SIZINTISI 

Yakıt sızıntıları büyük boyutta telafi edilemeyen çevre kirliliğine sebep olmaktadır. Yangın oluşması için müsait yapıları itibariyle yakıt sızıntılarının tespiti ve kontrol altına alınması gerekmektedir. Yakıt sızıntıları ise; işletimden kaynaklanan sızıntılar, boru devresi sızıntıları, tankın taşması, tekne sızıntıları, makine dairesindeki teçhizatın yol açtığı sızıntılar, kazalar neticesinde oluşan sızıntılar olabilir.

Yakıt sızıntısı talimleri 6 ayda bir yapılır.

 Gemi personelinin böyle bir tehlike durumunda ekip amiri denetiminde role cetvelinde belirtilen görevlerini öğrenmeleri ve yapılan role talimlerinde ise pratiklik kazanması, müdahale süresinin kısalacağından önemlidir.

Bu çeşitli tipteki sızıntıları ayrı ayrı ele alırsak;

       İşletimden Kaynaklanan Sızıntıların Önlenmesi :

• İşletimden ( Yağ, yakıt alımı, transferi, yakıtın gemiden gemiye verilmesi, sintine atığı yağ, yakıt çamurunun sahil tesislerine verilmesi ) kaynaklanan sızıntıyı ilk gören personel, amirine durumu bildirmelidir.
• Yakıt alma istasyonlarındaki sızıntı yakıtı toplama kuyularının temiz ve dreyn tapalarının yarine vidalı olmaları sağlanır.
• Sahil bağlantı donanımı ve lüzumlu anahtarların işlem mahallinde bulunmaları sağlanır.

Boru Devresi Sızıntılarının Önlenmesi:

• Bu devrelerden, valflardan, hortum ve kaplin bağlantılarından yağ yakıt sızıntısını ilk gören görevli personel arızanın girilmesi için işlemi durdurur.
• Sızıntı olan devrede yakıt kalmışsa kaçıran borudaki yakıt tanka dreyn edilir.
• Arızalı borunun valfları kapatılarak devreyle olan iştiraki kesilir.
• Sızıntı hidrolik bir devrede olmuşsa, işlemler derhal durdurulur
• Denize yağ, yakıt sızıntısı durumunda, temizleme işlemi gemi tarafından hemen  
• başlatılır.. 

Tank Taşması Durumunda:

• Bir tankta taşma meydana geldiğinde, tüm bunker işlemleri derhal durdurulmalıdır. Arıza giderilene ve taşan yakıtın zararı bertaraf edilene kadar işlemlere tekrar başlanılmamalıdır.
• Taşan yakıtın veya yakıt buharının makine dairesine girmesi olasılığı varsa gerekli önlemler süratle alınmalıdır.
• Taşan tanktaki yakıt, acilen boş yada tam dolu olmayan bir tanka aktarılır veya transfer pompaları ile fazla miktar sahile aktarılır.
• Yağ, yakıt tanklarının son iskandil durumlarına, yakıt alma, aktarma planına göre yakıt alınan ve basılan tanklar işlem esnasında iskandil edilerek taşmaya ve hatalı işleme meydan verilmez.
• Yakıt alma istasyonu yanındaki frengi delikleri, yakıt sızıntı toplama kuyusunun taşma ihtimaline karşın takoz çakılıp etrafına çimento dökülerek önlem alınır.
• Denize yağ, yakıt sızıntısı durumunda, temizleme işlemi gemi tarafından hemen başlatılır.

Tekne Sızıntıları Durumunda :

• Sızdırılan tank belirlenir.”Gerekirse dalgıç kullanılmalıdır.”
• Sızdıran tank deniz seviyesinin yeterince altına indirilir. Yeterli olmaz ise sızdıran tanktaki yakıt tamamen başka bir tanka aktarılır. 
• Sızdıran tankın belirlenme olasılığı yoksa, o bölgedeki tüm tanklarda seviye düşürülür. Bu durumda, teknenin gerilmesine ve stabilitesine dikkat edilmelidir. 
• Alınan tedbirler yeterli olmuyorsa yakıt sahile aktarılmalıdır.

         Makine Dairesindeki Teçhizatın Yol Açtığı Sızıntı Durumunda:

• Makine dairesindeki teçhizattaki bir arıza nedeniyle bir kirlilik meydana gelirse görevli personel tarafından teçhizatın çalışması hemen durdurulmalı veya petrol sızıntısını önleyici önlemler alınmalıdır.
• Deniz kirliliğine neden olabilecek teçhizat gerekirse tek tek kontrol edilerek sızıntı nedeni tespit edilir. Bu teçhizatlar:
• Sintine separatörü filtre, valf, devre ve alarm donanımı,
• Sintine ve balast sistemleri iştirak valfleri,
• Ana ve yardımcı dizellerin yağ ve yakıt soğutma sistemi devresindeki deniz suyu soğutma boruları,
• Sancak - iskele dış  Stern tüp  vs.

      DENİZE ADAM DÜŞTÜ (MOB)

• 
  Denize adam düşmesi durumunda gurup halinde 3 uzun düdük çalınmalı ve  pervanenin zarar vermemesi için dümen düşen kişinin düştüğü tarafa basılmalıdır. Işıklı ve duman kandilli can simidi, kişinin düştüğü taraftan suya atılarak hem düşenin tutulması hem de kurtarma manevrasında yerinin belli olması sağlanır.
• Birçok değişken yüzünden tek bir kurtarma yöntemi yoktur. Fakat gemi ilerlerken aşağıdaki üç standart manevra uygulanır 

Denize adam düşmesi talimleri 6 ayda bir yapılır.

       GEMİYİ TERK

Geminin terk edilmesi gerektiren şartların oluşması üzerine bizzat Gemi Kaptanın emri ile alarm ve anons ile durum personele bildirilir. Gemi terk edilme işlemi başlar ve sırası ile aşağıdaki işlemler yapılır.

1. Bütün personel can yeleklerini giyer.
2. Role gereği alınması gereken eşya ve aletleri alarak toplanma mahalline gelir 
3. Telsiz zabiti daima kaptanın yanında hazır bulunur.
4. Elektrik zabiti emergency elektrik devresini çalışmasını ve terk mahallinin aydınlatılmasını sağlar
5. Filika ve sal amirleri personelini kontrol ederek 1. Zabite rapor verir. 
6. 1. Zabit aldığı raporları müteakip ilave kontrollerini de  yaparak  bütün personel ve yolcuların terk mahallinde hazır olduğunu kaptana rapor eder.
7. Kaptanın filikaları ve can sallarını denize verilmesi emri üzerine 4.0 ve 5.0 başlıklı konu altında anlatıldığı üzere filikalar ve can salları ile gemi terk edilir.
8. Geminin batmasından dolayı oluşacak tehlikelere maruz kalmamak için, gemiden emniyetli bir uzaklığa gidilmelidir
9. Deniz demiri kullanılmalıdır .

Bu talim 1 ayda bir yapılır. Bütün filikalar suya indirilerek çalıştırılır.